De Camera van Effie Baker
No.1A Autographic Kodak Junior
In een brief aan een Amerikaanse bahá’í schrijft Shoghi Effendi, de Behoeder van de Zaak Gods, op 3 maart 1931:
— ‘Ik heb zojuist, na acht maanden van continu en hard werken, de vertaling voltooid van de geschiedenis van de vroege dagen van de Zaak, en het manuscript naar de Amerikaanse Nationale Raad gezonden. Het werk bestaat uit ongeveer 600 pagina’s en 200 pagina’s aan annotaties die ik gedurende de zomermaanden heb verzameld uit verschillende boeken. Ik werd zo in beslag genomen door dit werk dat ik gedwongen was om mijn correspondentie uit te stellen … Ik ben nu zo moe en uitgeput dat ik nauwelijks kan schrijven … Het verslag is authentiek en behandelt voornamelijk de Báb. Delen ervan werden gelezen door Bahá’u’lláh en gereviseerd door ‘Abdu’l-Bahá.’ —
— Shoghi Effendi
Het boek zal begin 1932 in de Verenigde Staten worden gepubliceerd onder de titel The Dawn-Breakers (De Eerste Zonnestralen). Het werk is bijzonder. Niet alleen is het een vertaling van een historisch verslag gebaseerd op herinneringen van ooggetuigen, het bevat bovendien meer dan 150 unieke foto’s van historische locaties en voorwerpen. Om die te kunnen toevoegen had Shoghi Effendi in juli 1930 de Australische fotograaf Effie Baker naar Perzië gezonden.
Euphemia Eleanor (Effie) Baker wordt in 1880 geboren in het goudzoekers-dorpje Goldborough in de staat Queensland. Op de kunstacademie in Ballarat raakt zij geïnteresseerd in fotografie. Van een tante krijgt zij een eigen camera en tijdens een vakantie in Perth in 1898 maakt en ontwikkelt zij haar eerste foto’s. Zij richt een atelier in en publiceert een boekje met ingekleurde foto’s van Australische wilde bloemen. Tijdens de Grote Oorlog (1914-1918), als er geen Duits houten kinderspeelgoed meer wordt geïmporteerd, begint zij met het maken van ‘Australisch speelgoed voor Australische kinderen’ - zo wonen er in haar Ark van Noah niet alleen giraffes en olifanten, maar ook emoes en kangoeroes. Via het Brits-Canadese echtpaar Clara en Hyde Dunn komt zij in contact met het Bahá’í-geloof en in 1922 wordt Effie Baker de eerste Australische bahá’í.
In 1925 arriveert Baker met de eerste groep Australische en Nieuw-Zeelandse pelgrims in Haifa. Als zij, na een reis naar Engeland, op de terugreis naar Australië opnieuw Haifa aandoet, is de beheerder van het Pelgrimshuis ziek en neemt Baker diens taak over. Dat bevalt zo goed dat Shoghi Effendi haar vraagt om in Haifa te blijven en samen met de Japanse bahá’í Saichiro Fujita het beheer op zich te nemen van het nieuwe Western Pilgrim House (Haparsim Street 10). Zij zal uiteindelijk 11 jaar in Haifa wonen. Al die tijd maakt Baker foto’s en vele daarvan verschijnen in de Bahá’í World jaarboeken en de Amerikaanse Bahá’í News.
Medio 1930 wacht haar een nieuwe taak: het aanleggen van een foto-archief van alle plaatsen die verband houden met de geboorte van het Bábí-Bahá’í-geloof. Gewapend met twee cameras, een enorme voorraad filmrolletjes, een uitrusting om negatieven ter plekke te ontwikkelen en af te drukken, en een door Shoghi Effendi samengestelde lijst van te fotograferen locaties en voorwerpen, vertrekt Baker op 18 juli over land via Bagdad naar Teheran. Daar komt zij op 5 augustus aan.
Met de hoofdstad als uitvalsbasis maakt zij samen met de Perzische bahá’í Muhammad Labib, haar gids, Esperanto tolk en assistent fotograaf, vier afzonderlijke foto-expedities. Eén naar het noorden (Mazandaran), een tweede naar het westen (Zanjan en Tabriz), een derde naar het noordoosten (Mashad) en een vierde naar het zuiden (Isfahan, Shiraz en Yazd).
Hoewel de Nationale Geestelijke Raad van Perzië en verschillende locale bahá’ís haar zoveel mogelijk helpen, is de onderneming niet zonder risico. Als vrouw, ‘westerling’ en bahá’í kan Baker maar het beste zo onopvallend mogelijk te werk gaan. Haar camera, de No.1A Autographic Kodak Junior, draagt zij bij zich onder een Perzische chador. Die camera heeft als bijzonderheid dat men na iedere opname via een luikje aan de achterkant met een kras-pen een korte aantekening op de film kan maken, zoals b.v. onderwerp en datum. Vooral bij grote aantallen opnamen is deze zogenoemde ‘autografische eigenschap’ reuze handig.
Om er zeker van te zijn dat zij heeft vastgelegd wat de Behoeder wil - eenmaal vertrokken is er geen mogelijkheid om terug te keren - maakt Baker bovendien niet alleen meerdere opnames van hetzelfde onderwerp, maar ontwikkelt zij ook ter plekke de negatieven. De firma Eastman Kodak heeft daarvoor speciaal de Kodak Film Tank beschikbaar; een soort mobiele ‘donkere kamer’ in de vorm van een houten schoenendoos met binnenwerk en bijbehorende chemicaliën waarin een filmrol ook bij daglicht kan worden ontwikkeld.
Op 27 januari 1931 is Baker weer terug in Haifa:
— ‘Shoghi Effendi was erg tevreden met de resultaten van mijn reis en met de [circa 1.000] foto’s die ik had genomen. Hij vroeg mevrouw [Emogene] Hoagg en mijzelf om hem te helpen de meest geschikte foto’s te kiezen om The Dawn-Breakers te illustreren en ik heb die vervolgens afgedrukt om ze door te sturen naar de uitgever [in de VS]. Tijdens mijn reizen om ze te maken had ik in totaal ongeveer 15.000 kilometer afgelegd. Ik was zes maanden weg in plaats van drie zoals afgesproken. Er waren veel onvoorziene moeilijkheden te overwinnen. Ik wou alleen dat ik het werk opnieuw kon ondernemen met de ervaring die ik nu heb. Het was zeker een prachtige reis, maar wel een zeer inspannende en angstige.’ —
— Effie Baker
In een dankwoord direct voorafgaande aan de eigenlijke tekst van The Dawn-Breakers schrijft ‘De Vertaler’:
— ‘Grote dank is verschuldigd aan […] Mej. Effie Baker voor de foto’s die werden gebruikt ter illustratie van dit boek.’ —
— Shoghi Effendi
Effie Baker in Haifa
Na een opname kan men via een luikje op de film een aantekening maken. Kodak advertentie (1921)
Effie Baker in Perzische chador
Bij het maken van een foto kijkt men van boven door de zoeker. Kodak advertentie (1920)